Kirgizië: week 2!

Hier is het verhaal van mijn tweede week in Kirgizië. Dit verhaal is al een week af, alleen wacht ik al een week op internet verbinding. Bedankt voor het volgen van mijn reis, het geeft me een goed gevoel als ik de reacties erover lees!

Na eerst een week in de hoofdstad van Kirgizië te zijn geweest, gaan we nu met de groep de bergen in! De dag voordat we weggaan eet ik Plov bij mijn host familie, een kyrgysche maaltijd; rijst met groente en vlees. Ik begin te eten, met een vork, wat mij toch wel redelijk normaal leek. Ik word raar aangekeken door mijn hostfamilie, ze beginnen te lachen. Er wordt me verteld dat je Plov met een lepel hoort te eten. Er wordt bijna geen voedsel verspilt hier, dit is waarom het ontbijt vaak bestaat uit het eten van de avond ervoor. De dag dat ik wegga bestaat mijn ontbijt dus uit Plov (best zwaar zo’n maaltijd voor ’s ochtends).

Vandaag neem ik voor het eerst zelf de bus in Bishkek naar de plek waar we elkaar ontmoeten en met onze eerste reis gaan beginnen. In Bishkek zijn een paar trolleybussen, veel taxi’s (officiële en non-officiële), maar het transport middel dat het meest word gebruikt zijn kleine minibusjes, hier Marshrutkas genoemd. Dit zijn kleine Mercedes busjes, waar de voorstoel is uitgehaald, je klimt door via de deur aan de voorkant naar binnen, en loopt dan naar achter waar een paar stoelen zijn. De meeste van deze busjes zijn zeer oud. Bushaltes zijn er niet, je kan de bus stoppen wanneer je wilt. Er zijn meer dan 200 verschillende lijnen voor deze minibusjes. Mijn host familie zegt me welk nummer ik moet nemen om naar de plek te gaan waar we hebben afgesproken. Ik neem de bus met het afgesproken nummer, alleen al snel merk ik dat deze helemaal niet naar de goede plek gaat… Na 20 minuten bevind ik me aan de andere kant van de stad. Ik stap uit, geef mijn telefoon aan iemand in de straat (die Engels spreekt), diegene belt één van de organisatoren die me op deze plek komt ophalen. Mijn hostfamilie (die ik in paniek later aan de telefoon heb) blijkt met verkeerde nummer te hebben gegeven. Een grappig begin van de dag. Via een taxi gaan we naar de goede plek: 20 minuten taxi, 2 euro…

De beste manier om in Kirgizië te reizen is per bus. Er is maar 1 binnenlandse vlucht, en maar 1 treinspoor in het noorden van het land. Er is een busje voor ons gehuurd, met chauffeur, die Frans spreekt! Is het busje is plaats voor precies 19 mensen (onze groep), en geen plaats voor bagage, die ligt dus opgestapeld in het gangpad (het is een enorme uitdaging om de minibus snel uit te gaan als het moet..).

De eerste dag vertrekken we naar Suusamyr Valley, in het centrum van Kirgizië. Zodra we Bishkek uit zijn zien we de bergen dichterbij komen. We beginnen aan de klim, het hoogste punt van de dag bevindt zich op 3650 meter hoogte! Overal langs de weg staan auto’s stil met pech. We komen de pas goed over. Op die plek moeten we door de enige tunnel van vandaag. Een tunnel in Kirgizië is niets meer dan een gat door een berg: de weg in half onverhard, met enorme gaten, auto’s halen elkaar in, er staat een stopbord in het midden van de tunnel omdat ze aan het wegdek aan het werken zijn, geen licht, geen ventilators, geen strepen, en maar 2 nooduitgangen (het begin en het einde van de tunnel).
Eenmaal de tunnel door is het uitzicht prachtig: we bevinden ons nog steeds op 3500 meter hoogte, en vanaf daar kijken we uit over Suusamyr Valley: een vallei op 2500 meter hoogte, 10 km breed en tientallen kilometers langs. Geen boom te bekennen, alleen maar gras, paarden, koeien en schapen. Af en toe zien we een wit stipje in de bergen: sneeuw, of een yurta. Kraakhelder water stroomt via de toppen naar beneden, naar het midden van de vallei. De bergen zijn prachtig egaal groen. In Suusamyr Valley begint het Kirgizië van de nomaden, die leven hier van mei tot september, in yurtas, waarna ze terug keren naar een dorp of stad omdat het veel te koud is in de winter (tot -40 graden..). Wat ik het opvallendste vind aan deze plek is dat leegte zo mooi kan zijn; behalve de enige weg door de vallei en de yurtas is deze plek puur natuur.

Midden in de vallei stoppen we, en gaan we van de weg af, richting een yurta, hier zullen we vannacht overnachten! Meteen bij aankomst valt de gastvrijheid van de mensen me op. We worden uitgenodigd om te eten. Schoenen uit, en yurta in. Binnen zijn zoveel kleuren! Tapijt op de grond, en aan de muur, een tafel in het midden, een “keukenblok”, en een houtenconstructie voor het dak (van schapenwol).
Vrijwel elke gast krijgt een plaats aangewezen. Een mannelijke gast is de belangrijkste persoon die er is (héhé), en zijn plaats is aan de kant van de tafel waar je zicht hebt op de deur. Aan de zijkanten zitten vrouwen, en aan de kant van de eigenaar.

Er wordt Kumus geschonken. Kumus is een nationale drank, dat mensen in yurtas zelf maken: paardenmelk dat een paar dagen in een ton staat, totdat er een beetje alcohol in zit. Het smaakt naar melk dat al erg lang over datum is, als je het drinkt lijkt het eerste druppeltje vers, daarna zit er een soort van prik in. Het is echt niet lekker… Maar goed de traditie is: Kumus drinken, dan pas ben je geaccepteerd, en mag je eten (en mag je vooral rennen naar de toilet omdat een Europese maag maar een zwak maagje is). 1 jongen van onze groep wilde er snel vanaf zijn, was dapper, en dronk het in 1 keer op, tot grote vreugde van de eigenaar! Als dank kreeg hij een tweede kop… Na de kumus krijgen we thee en mogen we eten. De thee wordt “natuurlijk” eerst geserveerd aan de jongens, die zijn in Kirgizische traditie nog steeds het belangrijkst. Verder bestaat de maaltijd uit komkommer en tomaat, watermeloen, brood, jam, aardappels en vers schapenvlees (die, word ons verteld, liep gister nog op z’n pootjes). Het valt me op dat er zoveel verschillend eten is hier, zo ver van de bewoonde wereld. De eerste echte stad bevindt zich hier op meer dan 2 uur rijden.

Na het eten gaan we naar buiten, en spelen we voetbal met kinderen die hier wonen. Ik ren 5 minuten en ben al uitgeput. Je merkt goed dat je je op 2500m bevindt. Deze plek is één groot weiland, overal lopen schapen, koeien en paarden. Er komt een oude man langs op een ezel, hij stapt af et zegt dat ik mag proberen ezel rijden! Het wordt snel koeler op deze plek. ’s Nachts is het rond de 8 graden hier. In onze yurta is het ook koud. Toch gaan we even naar buiten om naar de sterrenhemel te kijken. Het is jammer dat er relatief veel auto’s langs komen op deze plek, maar de sterrenhemel is prachtig.
’s Ochtends is het een mooie ervaring om in de yurta wakker te worden, de deur staat open, en het uitzicht naar buiten is schitterend! Tandenpoetsen is ook leuk: je gaat gewoon ergens in het gras staan! Geen water, geen douche, geen toilet… De plek die als toilet dient is niets meer dan een groot gat in de grond waar je boven gaat zitten, met 4 stokjes in de grond en een soort van plastic er omheen, dus geen deur. Enige voordeel: ik heb nog nooit zo’n mooi uitzicht op de bergen gehad terwijl ik op de toilet zat.

In de ochtend spelen we met kinderen. Elke familie die hier in een yurta woont doet dat tussen mei en september, en gaan dan weer terug naar hun huis. In die maanden kunnen de kinderen dus niet naar school toe (want behalve yurtas en schapen is er écht niets). Een paar yurta dienen als kleuterklas, waar ze de hele dag samen kunnen spelen. Wij verbleven in één van die yurta, en spelen in de ochtend dus met 15 nomaden kinderen. We proberen ze een paar Engelse woorden te leren, spelen voetbal en volleybal. Na het spelen mogen we paardrijden! Er worden ons twee woorden geleert (stop en go), en we mogen zelf met het paard weg! Ik had eerlijk gezegd niet veel met paardrijden, maar op deze plek, in een prachtige vallei, pure natuur, met overal (wilde) paarden vind ik het geweldig!

In de middag gaat onze reis verder, richting de stad Talas. Hier bezoeken we een museum en de geboorte plaats van de nationale Kyrgyzsche legende Manas. Manas is de man die van Kirgizië één regio maakte, bijna 1000 jaar geleden. Een kyrgysche jongen verteld me dat Manas alleen een legende is en nooit echt heeft bestaan. Ik loop verder door het museum, waar iemand anders aan een groep aan het vertellen is dat Manas wél echt heeft geleefd: er ontstaat een discussie in het Russisch tussen de kyrgysche jongens over Manas, ik kan er wel om lachen (maar weet nog steeds niets over Manas).

’s Avonds gaan we weer de bus in, voor ( zo word er gezegd 6 uur), richting het zuiden. Het wordt al snel donker, en de weg is hier zo slecht dat we erg langzaam rijden. De reis duurt uiteindelijk 15 uur.. In de volgende keren dat ons over 6 uur wordt gesproken hebben we het met alle buitenlanders over “6 kyrgysche uren”, word niet gewaardeerd.. Na bijna niet te hebben geslapen gaan we diezelfde dag op pad naar uur dorpje in de buurt (we zijn in de buurt van Jalal-Abad). Deze regio is zeer anders dan de regio om Bishkek heen. Het grootste verschil: religie, in het zuiden zijn moskeeën, en het is duidelijk dat de Islam hier de belangrijkste religie is. Ook word er hier Kyrgisch en Oezbeeks gesproken, en bijna geen Russisch meer.

Deze regio staat bekent omdat hier het grootste walnotenbos ter wereld is. We lopen door het bos, en bezoeken een waterval. Vlakbij de waterval is een soort van café, we drinken daar thee, die kost 0,07euro..). ’s avonds gaan we terug naar onze herberg. Midden in de bergen, in oude gekleurde blokhutten die dateren uit de Soviet Unie. We eten in het “restaurant” van de herberg. De eigenaar (een vriendelijk oud mannetje zonder tanden) heeft Plov gemaakt. ’s Avonds als we met een groepje over het terrein lopen worden we spontaan uitgenodigd bij een familie uit Moldavië: er staat (weer) Plov voor ons klaar.
Na de dagen in de yurta kunnen we hier in de herberg weer een douche nemen! Gelukkig is het zaterdag: er is in de herberg 3 keer per week warm water, dinsdag, donderdag en zaterdag.

De dag daarna vertrekken we naar Osh, de tweede stad van het land. Na 3 Kyrgische uren( dus 6) komen we daar aan. De wegen in Kirgizië zijn in principe goed. Alleen lijkt het soms of er geen geld meer was om de goede weg ook écht af te maken. Vaak rijden we op normale snelheid over een glad wegdek, en dan opeens in de remmen omdat er een stukje van diezelfde weg niet afgemaakt is, en je dus over steentjes verder rijd.

Ik heb in de eerste 2 weken nog steeds geen één Franse auto gezien. Het merk dat je hier het meeste tegenkomt zijn Ladas. Ik maak veel foto’s van oude auto’s; na één van die foto’s komt één van de Kyrgische organisatoren naar me toe, met een bang gezicht, en vraagt aan me of ik alsjeblieft niet teveel over oude auto’s wil praten in mijn reisverhalen, zodat nieuwe toeristen niet een indruk krijgen dat Kirgizië een oud land is… (ik moet lachen), maar ik vertel hem zo serieus mogelijk dat ik het alleen maar interessant vind als ik reis om andere dingen tegen te komen, maar dat ik het er niet over zal hebben in mijn reisverhalen…

In het zuiden van Kirgizië is het heel warm; alleen beneden in de vallei is het groen. Het geeft een mooi contrast op foto’s tussen de gele, droge bergen, en de groene vallei. De stad Osh lijkt op Bishkek, behalve dat de Islam hier veel belangrijker is. We slapen in Osh in een kinderdagverblijf, de ouders van één van de organisatoren is daar de eigenaar van. Na 15 jaar slaap ik weer onder een Nijntje dekbed! Alleen dan wel de Kyrgische Nijntje. Er is eten voor ons klaar gemaakt: Plov! Het is gelukkig een erg lekkere maaltijd.

Tijdens onze eerste dag in Osh gaan we naar de bekendste plek van de stad: Sulaiman-Too. Deze heilige berg staat midden in de stad, en is bekend als bedevaartsoord voor Moslims. Boven op de berg is er een prachtig uitzicht over de stad Osh, en het begin van de Fergana Vallei, die verder gaat in Oezbekistan. Aan de voet van de berg is een islamitische begraafplaats, en een grote Moskee. Na overleg mogen we de moskee bezoeken! De man die ons rondleid verteld in detail over de 5 gebeden per dag, de Islam, en de was-rituelen voor elk gebed. Het is een zeer interessante ervaring om hier te zijn, ik ben nog nooit in de Moskee. Ik vraag wanneer deze Moskee in gebouwd: 2012 (!!!). Het is de grootste moskee in Kirgizië, maar een nog grotere word nu aan gebouwd in Bishkek. Het zegt genoeg over de Islam die in deze regio steeds belangrijker word.

Als middag eten gaan we naar een burger restaurant: ik betaal iets minder dan een euro voor mijn maaltijd! Na het eten gaan we naar een markt in de buurt van Osh. Op de markt maak ik veel foto’s. Een man (in traditionele kledij) kijkt blij als ik een foto van het maak: ik hem beloven dat zijn foto’s word gepubliceerd in mijn thuisland en dat hij daar bekent word.

De volgende dag staat een bezoek van een grot op het programma, vlak bij de grens met Oezbekistan. De grot bevindt zich in de bergen, we moeten er naar toe klimmen om bij de ingang te komen, en dit gebeurt ter begeleiding van een lokale gids. Vanaf beneden lijkt de grot makkelijk te bereiken. De excursie hoort normaal gesproken 4 uur te duren. Het eerste deel van de klim gaat via een pad stijl naar boven. De gids (een mannetje van rond de 60) loopt 3 keer zo snel als de meeste van ons, het is duidelijk niet de eerste keer dat hij hier komt. Het pad houdt op, en het is nu klimmen, over rotsblokken. Het wordt steiler en steiler. De gids gaat ons voor, en via een touw gaan we een voor 1 naar boven. Halverwege de muur (ongeveer 20 meter hoogte) kom ik erachter dat het touw zo oud is dat er geen elasticiteit meer in zit, en op sommige plekken het touw met tape bij elkaar word gehouden… Eenmaal boven word duidelijk dat de gids het touw met z’n handen vasthoud: ons leven hangt dus alleen van hem af. We komen hoger en hoger. Bij elke stap twijfelen we of we doorgaan of niet. We klimmen langs een richel waar alleen plaats is voor de neus van onze schoenen. Onder ons: een ravijn. We zitten op deze plek niet eens vast… We vragen de gids hoe hoog deze plek is: het klif is 200 meter diep(!!!). Na 3 uur klimmen bereiken we de grot. We moeten snel zijn, anders moeten we in het donker de bergen weer af. Even twijfel ik of ik de grot inga als er vleermuizen uitkomen zo groot als duiven.. De grot bestaat uit 3 ‘kamers’. Om in een kamer te komen moeten we door tunnel, die zo nauw zijn dat we op ons buik de grot doorgaan, en degene achter ons aan onze schoenen duwt om vooruit te komen. Best een enge plek! Er is helemaal geen licht in de grot, behalve een paar kleine zaklampjes die we zelf hebben meegenomen. De grot zelf is niet heel mooi, het is alleen wel heel bijzonder om op deze plek te komen, waar erg weinig mensen moeten zijn geweest. Als we de grot uitkomen, begint de avond te vallen. We hebben 2 uur voordat het donker word. De weg naar beneden is nog gevaarlijker (we wisten niet dat dat kon). Het heeft een beetje geregend, de rotswand is vochtig. Heel langzaam dalen we, rots na rots. Inmiddels is het donker. Het dichtstbijzijnde lichtpuntje is dat van een huis in het dal, op zo’n 5 km. Met zaklapjes klimmen we naar beneden. Op de plekken waar we touwen gebruiken klimmen we naar beneden in een zwart gat! Om 22uur komen we aan op de plek waar we zijn begonnen (8uur later). Wat een ervaring! We vallen direct in slaap in de bus. Deze excursie was zeer gevaarlijk, maar (eenmaal beneden) wilde niemand het voor geen goud missen!

De volgende dag is voor mij de meest vervelendste in Kirgizië. In de eerste week zijn 9 van de 11 stagiaires ziek geweest, en ik ben de 10e. Ik word wakker door buikpijn, alsof ik kleine mesjes in mijn maag en darmen heb. De buikpijn gaat na 2 uur gelukkig over (dankzij medicijnen), maar deze dag kan ik helaas niets anders doen dan in mijn bed blijven liggen.

Na drie dagen in Osh te zijn geweest gaan we weer terug naar de hoofdstad Bishkek. De terugreis zal 18 uur duren! We stoppen ergens in een dorpje om even de bus uit te kunnen. Uit het huisje waarvoor we zitten komt een vrouw naar buiten met een watermeloen en thee voor ons! Zulke spontane gastvrijheid, prachtig!

Ik ben nu twee weken in dit land geweest. Zoals ik in mijn eerste verhaal vertelde geeft dit land (onterecht) een slechte eerste indruk. Maar na een week voelde ik me in de hoofdstad thuis, en na de tweede week door het land te hebben gereisd begin ik echt van dit land te houden. Kirgizië is in oppervlakte klein, maar heeft zoveel verschillende landschappen, het is echt prachtig!

In mijn derde week in Kirgizië vertrek ik naar het centrum van het land en daarna naar het oosten. Het verslag daarvan zal volgen en op internet staat zodra ik weer verbinding heb! Op de plek waar ik nu ben (bij het meer Issyk-kul) is de verbinding zo traag dat foto’s uploaden hier niet zal lukken, bij de volgende blog dus extra foto’s!